M63 - Galaktyka Słonecznik
| English version is here |
Messier 63, znana również jako Galaktyka Słonecznik (ang. Sunflower Galaxy), to spiralna galaktyka znajdująca się w gwiazdozbiorze Psów Gończych (Canes Venatici). Odkryta 14 czerwca 1779 roku przez francuskiego astronoma Pierre'a Méchaina, została później włączona do katalogu Messiera jako M63. Galaktyka ta leży w odległości około 27 milionów lat świetlnych od Ziemi i zawiera około 400 miliardów gwiazd. Jej jasność wizualna wynosi 9,3 magnitudo, co czyni ją dostępną dla obserwacji za pomocą małych teleskopów.
M63 to przykład galaktyki spiralnej charakteryzującej się licznymi, ale nieciągłymi ramionami spiralnymi. W jej centrum znajduje się jasne, żółtawe jądro, otoczone przez spiralne ramiona pełne młodych, niebieskawych gwiazd oraz ciemnych pasm pyłowych. Taka struktura przypomina wzór widoczny na środku kwiatu słonecznika, stąd popularna nazwa galaktyki.
Interesującym aspektem M63 jest jądra typu LINER (eng. Low-Ionization Nuclear Emission-line Region). Tego typu jądra wykazują obecność zjonizowanego gazu, jednak o niskim stopniu jonizacji, co sugeruje umiarkowaną aktywność centralnego obszaru galaktyki. Dodatkowo, obserwacje radiowe na długości fali 21 cm wykazały, że gazowy dysk M63 rozciąga się na odległość około 40 kpc od centrum, znacznie poza jasny dysk optyczny. Dysk ten jest wyraźnie zniekształcony, co może wskazywać na oddziaływanie z mniejszą galaktyką towarzyszącą.
Obserwacje
01.02.2025, około godziny 00:00 - Jaworzno (przedmieścia)
średni poziom zanieczyszczenia światłem
Tej samej nocy, dwie godziny po obserwacji Galaktyki Kocie Oko (M94), skierowałem teleskop na Słonecznik. Warunki atmosferyczne pozostały stabilne, a umiarkowane zanieczyszczenie światłem pozwoliło na uzyskanie wyraźnych obrazów.
W galaktyce M63 zaobserwowano jedną supernową: SN 1971I (typ Ia; 11,8m), odkrytą przez Glenna Jolly'ego 24 maja 1971 roku, a niezależnie przez Rogera Clarka 29 maja 1971 roku. Osiągnęła ona maksymalną jasność około 26 maja tego samego roku. Chociaż jej widmo było zgodne z supernową typu I, zachowanie spektroskopowe wydawało się nietypowe (patrz: ostatni przypis).
Parametry fotografii:
- sumaryczny czas ekspozycji: 90 minut (stack 90 klatek RAW po 60 s, z wykorzystaniem klatek typu dark, bias i flat)
- ISO: 1600
- teleskop w systemie Maksutowa (100/1400), ekspozycja w ognisku głównym
- zastosowano filtr redukujący wpływ sztucznego zanieczyszczenia światłem
- statyw: głowica paralaktyczna z prowadzeniem w osi rektascensji, ustawiona metodą dryfową
Literatura dodatkowa:
- McQuinn K. B. W., Skillman E. D., Dolphin A. E., Berg D., Kennicutt R., Accurate Distances to Important Spiral Galaxies: M63, M74, NGC 1291, NGC 4559, NGC 4625, and NGC 5398, The Astronomical Journal, 2017, 154(2), str. 51
- Ann H. B., Seo M., Ha D. K., A Catalog of Visually Classified Galaxies in the Local (z ∼ 0.01) Universe, The Astrophysical Journal Supplement Series, 2015, 217(2), str. 27
- Deming D., Mumma M. J., Kafatos M., The Light Curve of Supernova 1971 I, Publications of the Astronomical Society of the Pacific, 1973, 85(505), str. 321
Marek Ples